Ondergang van de Niobe de voormalige Hr. Ms. Gelderland - In woord - film - beelden
Eind 1940 is Hr. Ms. Gelderland door de duitsers geconfisqueerd en omgebouwd tot luchtdoelbatterij.
Omgedoopt tot "Niobe ging het schip voornamelijk dienst doen in de Oostzee".
Daar werd het in 1944 na hevige luchtaanvallen van de Russen tot zinken gebracht.
Geschiedenis van de Gelderland als Niobe
)
)
)
In 1939 werd het schip dat sterk verouderd was, na verwijdering van de kanonnen aangemeerd in Den Helder.
De HR. MS. Gelderland is in 1940 door de Duitsers in beslag
genomen en later omgebouwd tot een zwaarbewapend met nieuwe kanonnen en mitrailleurs tot
luchtdoelartillerieschip. Het kreeg ook een nieuwe naam "Niobe" ze is in 1944 in
dienst gesteld in de Finse Golf om andere schepen te beschermen.
Het schip voer naar de haven van Kotka, maar werd door de Russen aangezien voor het Finse
oorlogsschip Väinämöinen, het door de Sovjets meest gevreesde schip van de Finse marine.
Slechts enkele maanden later op 16 juli 1944 wordt de Niobe door een armada van 139
Russische bommenwerpers binnen tien minuten tot zinken
gebracht in de Finse golf. Twee torpedo voltreffers vellen het
laatste oordeel. Hierbij kwamen 70 opvarenden om het leven.
Bij deze actie werden ook zes Russische vliegtuigen neergeschoten.
Deze 3900 tonschepen hadden vier 25.4 cm kanonnen en acht 10.5 cm
kanonnen elk en waren bijna kleine slagschepen (een typisch
Baltisch soort schip, de Denen en de Zweden had gelijkwaardige
schepen). Ilmarinen, het andere schip van deze klasse, was
in September 1941 op een sovjetmijn gelopen met als gevolg het
verlies van het het schip en vele mensenlevens.
De Sovjet-Unie staken veel energie in het opsporen van het Finse kustverdedigingsschip Väinämöinen met de bedoeling deze uit te schakelen en tot zinken te brengen.
Na de oorlog werden de Finnen gedwongen om de ;Väinämöinen’ aan de Sovjet-Unie te ‘verkopen’.
Als gevolg van het Sovjetoffensief in juli 1944 waren de Finnen gedwongen geweest
alle gevechtsvliegtuigen te verplaatsen naar de Karelische landengte.
Kotka, dat geregeld werd aangevallen door Russische vliegtuigen was nu min of meer
onbeschermd en de Duitsers, die nog steeds bondgenoten waren van Finland,
probeerden dit te ondervangen door middel van de ´Niobe´.
)
Het schip voer naar de haven van Kotka, maar werd door de Russen aangezien voor het Finse
oorlogsschip Väinämöinen, het door de Sovjets meest gevreesde schip van de Finse marine.
Slechts enkele maanden later op 16 juli 1944 wordt de Niobe door een armada van 139
Russische bommenwerpers binnen tien minuten tot zinken
gebracht in de Finse golf. Twee torpedo voltreffers vellen het
laatste oordeel. Hierbij kwamen 70 opvarenden om het leven.
Bij deze actie werden ook zes Russische vliegtuigen neergeschoten.
De Niobe was een Kriegsmarineschip, dat door Duitse
zeelieden werd bemand. Zij was een Nederlandse oorlogsprijs, de
vroegere beschermde kruiser Hr. Ms. Gelderland,
gebouwd: 1898 ! Zelf hadden de Nederlanders haar als
opleidingsschip gebruikt. In Duitse zeemanstaal was dit een
"roestige oude emmer" ofwel een "drijvende doodskist !"
Het zegt veel over de miserabele situatie van de Kriegsmarine dat
zij dergelijke schepen in de dienst moesten nemen.
Als drijvende luchtafweergeschutbatterij, was ze misschien nog
efficiënt, maar verder voor niets anders meer geschikt. De
sovjets vielen aan met zeer zware krachten omdat zij in de
veronderstelling verkeerden het Finse kustdefensieschip
Väinämöinen, het sterkste schip van de
kleine Finse marine te hebben geïdentificeerd.
)
De kanonnen van Väinämöinen konden een ernstig gevaar voor Sovjettroepen geweest zijn. Maar zij kwam nooit direct in actie tegen de Sovjets. Zij werd eigenlijk
dichtbij Kotka gehouden en gecamoufleerd als laatste lijn in de kustverdediging, maar de Sovjets kwamen daar nooit achter vóór de wapenstilstand.
De
Väinämöinen was gestationeerd in Kotka
om voor het grootste deel van de oorlog samen met een detachement
van mijnenvegers en onderzeesejagers om barrières en
mijnenvelden te leggen en om de Finse golf te bewaken.
Zo hadden de Sovjets goede redenen om van een schip van
gelijkwaardige grootte en vorm te veronderstellen dat dit
inderdaad Väinämöinen was.
Pech voor hen want zij elimineerden met al hun massale inzet van
139 vliegtuigen slechts een roestige oude emmer de Niobe onze
voormalige Gelderland. De Väinämöinen
overleefde de oorlog, maar moest aan de Sovjetunie als
oorlogsherstellingen in 1947 „worden verkocht“.
Zij kreeg vervolgens de naam Vyborg en werd gebruikt
hoofdzakelijk als artillerie opleidingsschip tot 1960. Er werd
overwogen om het schip terug aan Finland te verkopen, maar
gegeven zijn slechte conditie (en feit dat het) totaal verouderd
was het werd afgedankt in 1962.
Dit was al tweede Niobe die door de Kriegsmarine binnen
een jaar in dienst genomen is en die wordt verloren en beide
oorspronkelijk van het zelfde bouwjaar waren. De eerste
Niobe was de Joegoslavische opleidingskruiser
Dalmacija, die de Kriegsmarine van de Italianen in
September 1943 overnam. Dit schip was gebouwt door Duitsland in
1898 en maakte oorspronkelijk als Niobe deel uit van de
Keizermarine. Later werd dit schip verkocht aan
Joegoslavie.
Zo nam Kriegsmarine dit oude schip Dalmacija over en gaf
het zijn oude naam terug. Deze Niobe was veel nuttiger dan
de nummer 2, op zijn minst als escorteschip, en het was
één van de weinig grotere schepen die beschikbaar
was voor de Duitsers in Adriatische zee. Maar op 12 December
1943, slechts drie maanden nadat zij weer in dienst was als
Niobe voor de Duitsers, werd zij getorpedeerd door Britse
MTBs van de Dalmatische kust en zinkt. Het was onmogelijk om het
schip te behouden, zodat werd het verlaten door haar
bemanning.
DE AANVAL
)
De Sovjet-Unie staken veel energie in het opsporen van het Finse kustverdedigingsschip Väinämöinen met de bedoeling deze uit te schakelen en tot zinken te brengen.
Tijdens het grote Sovjet-offensief van 1944 probeerden de Sovjets de oorlog tegen de Finnen voor eens en voor altijd af te ronden. De Duitsers kwamen met steun voor de Finnen en brachten de
AA-kruiser Niobe met zich mee, deze werd ingezet als versterking van de luchtverdediging voor Kotka, dit was een van der meest gebombardeerde steden van Finland.
Tijdens Sovjet-verkenningen vanuit de lucht dacht men dit grote
schip ontdekt te hebben in de omgeving van de haven van Kotka.
Men besloot om met grote kracht
aan te vallen.
De Russische bommenwerpers en jachtvliegtuigen begonnen op 16
juli 1944 met de aanval op het vermeende Finse kustverdedigingsschip Väinämöinen.
Dit schip bleek echter de Duitse Niobe te zijn en het bood hevige weerstand tegen de aanvallende vliegtuigen.
(De
‘Väinämöinen’ lag ondertussen goed gecamoufleerd op plaats ergens in de buurt van Kotka)
Negen vliegtuigen werden neergehaald voordat het schip werd geraakt door zeven bommen en twee torpedo's afkomstig van Sovjet-A-20 Havoc bommenwerpers.
De kanonnen van de Niobe bleven nog
doorschieten terwijl zij al zinkende was in haar ondiep graf.
Ruim honderd Duitse bemanningsleden van de Niobe verloren bij deze slag hun leven en ruim zeventig raakten zwaargewond. De
Niobe Tot 1947 hebben de restanten van de ‘Niobe’, alias ‘Gelderland’,
die gedeeltelijk boven water uitstaken, vlak voor de haven van Kotka gelegen, en geborgen door de Finse overheid en gesloopt in 1953.
Na de oorlog werden de Finnen gedwongen om de ;Väinämöinen’ aan de Sovjet-Unie te ‘verkopen’.
Voor deze aanval werd onderscheidingen toegekend aan de vliegers Rakov (zijn 2de Gouden Ster), Ponomarenko, Pavlov
en posthuum aan Capt.Tikhomirov van een der Havocs waarvan de Sovjets er twee verloren in de strijd.
)
|
)
|
)
|
)
|
)
|
)
|
De ondergang van de Niobe
01- de Hr. Ms. Gelderland zoals deze het beste bekend is
02- de voormalige H.r Ms. Gelderland omgebouwd in 1943 door de Duitsers tot Niobe
03- Een schaalmodel van de Niobe
04- schaduwbeeld van de Niobe
05- de Niobe op zee in de Finse golf
06- het geheime aanvalsplan van de Russen
07- de kaarten met de strategische gegevens 1
08- de kaarten met de strategische gegevens 2
09- de Niobe voor de kust van Finland
10- de Niobe voor de havenstad Kotka
11- de Niobe lijkt hier al geraakt te zijn
12- de kust bij Kotka met herkenningspunten, op de achtergrond de Niobe
13- de Niobe is een oud en traag schip en kan zich slechts langzaam verplaatsen
14- de Niobe staat al in brand en weert zich danig en weet een aantal Russische vliegtuigen neer te halen
15- nog meer inslagen treffen de Niobe
16- de Niobe is reeds reddeloos verloren maar weet nog een aantal aanvallende Russische jagers neer te halen
17- de Niobe is zwaar getroffen en er lijkt een ontploffing op het schip te hebben plaatsgevonden
18- Zware rookwolken boven de Niobe
19- vele inslagen volgen rond het zwaar gehavende artillerieschip
20- De brandende Niobe gezien vanaf het vaste land
21- een zware rookkolom stijgt op
22- de Niobe drijft nog
23- twee torpedo-inslagen brengen het definitieve einde voor de Niobe en onze voormalige Gelderland
24- Het wrak van de Niobe voor de kust van Finland op de achtergrond de havenstad Kotka"
25- De Finse Väinämöinen bijft onbeschadigd en overleefd WO2
26- De omgebouwde Gelderland aan de Parkkade in Rotterdam
27- Het logo nog met Nederlandse driekleur
28- Het logo met de Duitse driekleur
29- Voltreffers van de Russische luchtvloot op de Niobe
Anker van Hr. Ms. Gelderland ?
Dit oude anker is uit zee geborgen in de Finse Golf ergens in de buurt van Kotka.
Mogelijkerwijs is het afkomstig van de daar ten ondergegane Niobe welke daarvoor de Hr.Ms. Gelderland was.
Helemaal zeker is dit echter niet want er zijn meerdere schepen tot zinken gebracht in de wateren rond Kotka.
Het is daar bewaard in een museum wat aan de slag bij Kotka is gewijd.
Mocht het echter zo zijn dat dit op waarheid berust dan is dit oude anker
het laatst tastbare wat er nog over is van de oude Hr. M.s Gelderland
)
Dit oude anker is uit zee geborgen in de Finse Golf ergens in de buurt van Kotka.
Mogelijkerwijs is het afkomstig van de daar ten ondergegane Niobe welke daarvoor de Hr.Ms. Gelderland was.
Helemaal zeker is dit echter niet want er zijn meerdere schepen tot zinken gebracht in de wateren rond Kotka.
Het is daar bewaard in een museum wat aan de slag bij Kotka is gewijd.
Mocht het echter zo zijn dat dit op waarheid berust dan is dit oude anker
het laatst tastbare wat er nog over is van de oude Hr. M.s Gelderland
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}